F.W. Murnau's Νοσφεράτου επίσημα έκλεισε τα 100 νωρίτερα το 2022, προκαλώντας ένα νέο κύμα προσοχής και κριτικής με στόχο το αξιοσέβαστο κλασικό τρόμου. Η ταινία είναι αξιοσημείωτη όχι μόνο για την αντοχή και την επιρροή του αλλά και ως στιγμιότυπο της εποχής που φτιάχτηκε. Εκείνη η εποχή περιέχει μια σειρά από απόκοσμους παραλληλισμούς με τον σύγχρονο κόσμο, καθώς αντιμετώπισε τον αντίκτυπο της πανδημίας της γρίπης του 1918 και οι σπόροι του φασισμού άρχισαν να φυτρώνουν. Οι ταινίες ήταν ένα νέο μέσο σε εκείνο το σημείο -- όχι εντελώς αντίθετα με το Διαδίκτυο -- και οι κακοπροαίρετοι παίκτες αναγνώρισαν τον βασικό ρόλο που θα μπορούσε να παίξει στην προπαγάνδα.
Δικαίως ή κακώς, Νοσφεράτου αντανακλά μέρος αυτού του σκοταδιού, με οπτικές εικόνες και υποκείμενα θέματα εμπλουτισμένα με αντισημιτισμό. Τα συγκεκριμένα είναι περίπλοκα και σίγουρα δεν είναι η μοναδική ταινία της εποχής με προβληματικό περιεχόμενο. Αλλά η παρατεταμένη του θέση ως κινηματογραφικού κλασικού εφιστά την προσοχή στην περίπλοκη σχέση του τόσο με την άνοδο του ναζισμού στην πατρίδα του όσο και με τις πολιτιστικές συνθήκες που τον βοήθησαν. Ο χρόνος και ο τόπος στον οποίο φτιάχτηκε δημιούργησε τέρατα στις επόμενες δεκαετίες και δεν είναι εντελώς απαλλαγμένο από τη σύνδεση.
3 floyds lazersnake
Ο μύθος του βαμπιρισμού ήταν πάντα γεμάτος με αντισημιτισμό, παίζοντας με τους φόβους της ετερότητας και τη συκοφαντία αίματος (ένα παλιό και εντελώς απαξιωμένο ψέμα ότι οι Εβραίοι «πίνουν χριστιανικό αίμα») στις εικόνες του. Το πρωτότυπο μυθιστόρημα του Μπραμ Στόκερ Δράκουλας ήταν φορτωμένο με αυτό, παρουσιάζοντας τον περίφημο Κόμη του ως μετανάστη από την Ανατολική Ευρώπη που φτάνει στο Λονδίνο για να διαδώσει τον βαμπιρισμό και τη διαφθορά. Αυτό περιλαμβάνει το να παραπλανήσει τις δύο γυναίκες πρωταγωνίστριες του μυθιστορήματος -- και τις δύο λευκές -- να γίνουν νύφες του και μια προβληματική γραμμή που εμπλέκει τη γη στα κουτιά του, που μυρίζει 'ole Jerusalem'.
Οι διάφορες διασκευές του μυθιστορήματος συχνά επιδιώκουν να υποβαθμίσουν τον αντισημιτισμό του, με μικτή επιτυχία, όπως σημειώνεται στο The Forward και πολλές άλλες πηγές. Ο περίφημος Κόμης του Μπέλα Λουγκόσι το 1931 Δράκουλας , για παράδειγμα, φορά ένα εξάκτινο αστέρι ως μενταγιόν -- που υποδηλώνει το αστέρι του Δαβίδ -- ενώ ο Κόμης του Γκάρι Όλντμαν στην έκδοση του Φράνσις Φορντ Κόπολα του 1992 παρουσιάζει τον Κόμη να ταΐζει ένα μωρό στις νύφες του: μια ηχώ του ψεύδους συκοφαντίας του αίματος. Καμία ταινία δεν θεωρείται αντισημιτική (η εκδοχή του Κόπολα διευκρινίζει ότι είναι ένας έκπτωτος χριστιανός ιππότης), και όμως και οι δύο δείχνουν τη δυσκολία να αφαιρέσουμε αυτό το σκοτεινό νήμα από το αρχικό υλικό.
Νοσφεράτου έγειρε πιο έντονα στα τροπάρια από τους περισσότερους, ιδιαίτερα στις απεικονίσεις της ασθένειας και της πανώλης. Αν και φαινομενικά είναι μια πρωτότυπη ιστορία, με γερμανικό σκηνικό και χαρακτήρες όπως ο «Count Orlok» σαφώς μετονομασμένος, οι συνδέσεις του με Δράκουλας είναι προφανείς και οι σύγχρονες εκδόσεις αναφέρουν τον Stoker στους τίτλους. Όπως συζητήθηκε εκτενώς στο The Tablet και αλλού, η έμφαση που δίνει στη μετάδοση που διαδίδεται από ξένους είναι δύσκολο να απορριφθεί. Αυτό περιλαμβάνει την ιδέα ενός μετανάστη να μπαίνει σε μια «καθαρή» γερμανική κοινότητα και να τη διαφθείρει μέσω ασθενειών και «ακάθαρτου αίματος».
Το κεντρικό του ζευγάρι απεικονίζεται ως παρθένα υποκείμενα των απαίσιων μηχανορραφιών του Κόμη Ορλόκ, με τον ίδιο τον Κόμη να έχει μεγάλη μύτη και θαμνώδη φρύδια (και τα δύο αντισημιτικά στερεότυπα). Οι αρουραίοι παίζουν επίσης έναν ασυνήθιστα μεγάλο ρόλο στην εικόνα της ταινίας: εξαπλώνονται από το φέρετρο του Orlok και συμβολίζουν τη μετάδοση που μεταφέρει. Υπάρχουν επίσης συνέπειες μιας μεγαλύτερης απόκρυφης συνωμοσίας, ιδιαίτερα σε ένα σύντομο πλάνο της επιστολής του Orlok προς τον ατζέντη του, Knock. Περιέχει μια σειρά από απόκρυφα σύμβολα, καθώς και ένα αστέρι του Δαβίδ.
Οι εικόνες είναι ισχυρές και είχαν δραματικό αντίκτυπο στον απόηχο της πανδημίας της γρίπης. Η ίδια η Γερμανία αντιμετώπιζε τον αντίκτυπο της Συνθήκης των Βερσαλλιών, η οποία την καθιστούσε υπεύθυνη για τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς και τις συγκλονιστικές απώλειες ζωών που υπέστησαν οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες στον πόλεμο. Η προκύπτουσα οικονομική και πολιτική αναταραχή τροφοδότησε τελικά την άνοδο του φασισμού την επόμενη δεκαετία. Νοσφεράτου Οι εικόνες του τυμπάνουν εύκολα τους φόβους των ξένων που έχουν ταλαιπωρηθεί από ασθένειες που σκορπούν θάνατο και πυρετό, μεταφέρονται στο αίμα και καταστρέφουν κοινότητες που δεν προστατεύονται από αυτούς.
Οι Ναζί έκαναν άφθονη χρήση παρόμοιων εικόνων στη δική τους προπαγάνδα και μερικοί από τους βοηθούς τους φαίνεται ότι εμπνεύστηκαν από αυτήν. Πιο αξιοσημείωτος ήταν ο Julius Streicher, αρχισυντάκτης της εφημερίδας του Χίτλερ Ο επιθετικός , ΠΟΥ, σύμφωνα με το Μουσείο ANU στο Τελ Αβίβ , γοητεύτηκε με Νοσφεράτου και άντλησε εικόνες από αυτό για το ρατσιστικό περιεχόμενο της εφημερίδας. Η περιβόητη αυτοβιογραφία του Χίτλερ ο αγώνας μου παρομοιάζει τους Εβραίους με τους βρικόλακες -- με την κατανάλωση αίματος και την αποστροφή στο φως του ήλιου -- και την άσχημη ταινία προπαγάνδας των Ναζί εν καιρώ πολέμου Ο Αιώνιος Εβραίος τους συνδέει ενεργά τόσο με αρουραίους πανώλης όσο και με άφθονη αιμορραγία. Ετσι, Νοσφεράτου Οι φόβοι του για μόλυνση και οι ξένοι κάνουν το άλμα για να ανοίξει ο ρατσισμός με ανησυχητική ευκολία.
Ωστόσο, όπως συζητά το άρθρο του Tablet, δεν υπάρχει κανένα σημάδι ότι οι ίδιοι οι κινηματογραφιστές ήταν αντισημίτες ή ότι είχαν τέτοια σχέδια στην ταινία τους. Πράγματι, πολλοί από τους καλλιτέχνες που συμμετείχαν διώχθηκαν ενεργά από τους Ναζί. Τόσο ο σεναριογράφος Henrik Galeen όσο και ο ηθοποιός Alexander Granach (που έπαιξε τον Knock) ήταν Εβραίοι και διέφυγαν από τη Γερμανία μετά την άνοδο του Χίτλερ για να ζήσουν το υπόλοιπο της ζωής τους στην εξορία. Ο Gustav von Wangenheim, ο οποίος υποδύθηκε τον ήρωα της ταινίας Hutter, ήταν μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος και παρομοίως έφυγε από τη χώρα πριν επιστρέψει στην Ανατολική Γερμανία μετά τον πόλεμο. Παραγωγός και σχεδιαστής παραγωγής Albin Grau -- ο άνθρωπος για τον οποίο είναι περισσότερο υπεύθυνος Νοσφεράτου Οι ισχυρές εικόνες του -- ανήκαν σε πολλές αποκρυφιστικές οργανώσεις που σχετίζονται με τον Άλιστερ Κρόουλι και μετανάστευσαν στην Ελβετία το 1936 μέχρι μετά τον πόλεμο. Ο Murnau, ένας ανοιχτά ομοφυλόφιλος άντρας, μετανάστευσε στο Χόλιγουντ το 1926 και σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα το 1931 πριν έρθουν οι Ναζί στην εξουσία. Ωστόσο, ποτέ δεν αντιμετώπισε κατηγορίες για αντισημιτισμό και τη βιογραφία της Lotte Eisner Murnau συνδέει τις τακτικές φιλίες και τις εργασιακές του ενώσεις με την εβραϊκή κοινότητα της Βαϊμάρης Γερμανίας.
Δημιουργεί μια περίπλοκη κληρονομιά, που αντλείται εν μέρει από το αρχικό υλικό του, αλλά και από τους κανόνες της εποχής που δεν είχαν πρόβλημα με τέτοιο περιεχόμενο. Νοσφεράτου δεν είναι η μόνη ταινία που ενοχοποιείται για παθητικά ή ακούσια στερεότυπα, ωστόσο ο παρατεταμένος αντίκτυπός της -- και το γνήσιο καλλιτεχνικό επίτευγμα που αντιπροσωπεύει -- θα παρασυρθεί για πάντα από τα πιο προβληματικά στοιχεία της, όσο ακούσια κι αν παρουσιάζονται. Η ενίσχυση των ίδιων μίσους εικόνων από τους Ναζί ανακουφίζει έντονα τα μειονεκτήματά του, όπως και οι παρούσες συνθήκες που απηχούν το 1922 με διάφορους ανησυχητικούς τρόπους. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χρησίμευσαν ως μεγάλος κόρνας για παραμόρφωση και παραπληροφόρηση, με τον ίδιο τρόπο που ήταν οι ταινίες στην εποχή του Μουρνάου -- και με παρόμοια άνοδο στον φασισμό που σημαδεύεται από μια παγκόσμια πανδημία , τους κινδύνους του Νοσφεράτου Η προβληματική πλευρά του δεν έχει φύγει ποτέ. Από πολλές απόψεις, ζωγράφισε πολύ καλά τις σκιές του: εικονογραφώντας ένα σκοτάδι που δεν έχει καμία σχέση με το φανταστικό του τέρας και που συνεχίζει να καταδιώκει το κοινό του 100 χρόνια μετά την κυκλοφορία του.
